در خرداد ماه امتحانات سال دوازدهم به صورت کشوری و هماهنگ برگزار میشود که معدل کتبی این امتحانات در قبولی کنکور نقش مهمی دارد. به همین دلیل دانشآموزان پایه دوازدهم باید تمام تلاش خود را انجام دهند تا بتوانند نمره خوبی در امتحانات نهایی کسب کنند. برای این منظور دانشآموزان باید برنامهریزی اصولی و درستی داشته باشند تا بتوانند نمره و معدل بالایی را در امتحانات نهایی کسب کنند.
در این مقاله ما به بررسی مراحل برنامهریزی برای امتحانات نهایی پرداختهایم.
اهمیت برنامهریزی برای امتحان نهایی دوازدهم
از آنجایی که امتحانات نهایی سال دوازدهم همه رشتهها به صورت کشوری برگزار میشود و طراحان سوالات و تصحیح برگههای امتحانی توسط دبیرانی انجام میشود که دانشآموزان آنها را نمیشناسند. به همین دلیل کسب نمره قبولی در امتحانات نهایی سال دوازدهم بسیار سخت است و کار سادهای محسوب نمیشود. علاوه بر این کتابهای سال دوازدهم بسیار سنگین و حجم زیادی دارند که برای مطالعه آنها باید برنامهریزی درست و اصولی داشته باشید. دانشآموزان با برنامهریزی درست و اصولی میتوانند به طور موثرتری برای امتحان آماده شوند.
برنامهریزی درسی هر دانشآموزی با دانشآموز دیگر به دلایل زیر متفاوت است:
- برنامهریزی درسی باید بر مبنای ساعتهای شخصیسازی شده باشد.
- دروسی که دانشآموزان در آن ضعیف هستند، متفاوت است.
به طور مثال یک دانشآموز در درس ریاضی ضعیف است؛ ولی دانشآموز دیگر در درس ادبیات، هر دانشآموز در دروسی که ضعیف است باید زمان بیشتری را برای مطالعه آن بگذارد.
در این جا ما به دانشآموزان توصیه میکنیم کنار یک برنامهریزی مناسب برای مطالعه دروس به تندخوانی توجه ویژهای کنند؛ چون تندخوانی یک مهارت مهم برای مطالعه است و میتواند به دانشآموزان کمک کند تا در زمان کمتری مطالب بیشتری را مطالعه کنند. برای گذراندن دورههای آموزش تندخوانی برای امتحان میتوانید با مجموعه ما (آکادمی همای) ارتباط بگیرید.
طراحی جدول برنامه ریزی درسی
برای برنامهریزی امتحانات نهایی، طراحی جدول برنامهریزی درسی بسیار مهم است؛ چون جدول برنامهریزی درسی باعث میشود برای دانشآموزان درس خواندن آسان شود. با تهیه جدول برنامهریزی ویژه امتحانات نهایی دانشآموزان میتوانند روزها و ساعات مطالعه خود را هدفمند کنند. در واقع دانشآموزان با تهیه جدول برنامهریزی درسی میدانند به چه مدتی، چه روزی و چه ساعتی کدام دروس را مطالعه کنند. ایجاد جدول برنامهریزی ویژه امتحانات نهایی باعث هدفمند شدن ساعات تفریح، ساعات مطالعه دانشآموزان و ساعات کار دانشآموزان میشود.
نکات طراحی جدول برنامه ریزی
- تهیه لیست تمام دروس و مباحثی که میخواهید آنها را مطالعه کنید.
- زمانهای آزاد خود را تعیین کنید.
- اولویتبندی دروس؛ در واقع دروسی که در آنها ضعیف هستید یا تا به حال آنها را مطالعه نکردهاید را در اولویت اول قرار دهید.
- با سطر و ستون مورد نیاز جدولی را طراحی کنید.
- هم برنامه هفتگی هم برنامه روزانه داشته باشید.
- زمان مناسبی را برای دروسی که اولویتبندی کردهاید، اختصاص دهید و در جدول یادداشت کنید.
- در جدول علاوه بر این که زمانهای مطالعه را باید مشخص کنید، زمانهای هم برای تفریح و انجام کارهای شخصی باید در نظر بگیرید.
- طبق برنامه عمل کنید تا در شب امتحان دچار استرس نشوید.
هر دانشآموزی روش یادگیری و شرایط شخصی خاصی دارد و همین باعث شده است، برنامهریزی مطالعه برای امتحانات نهایی هر دانشآموزی متفاوت باشد. از عواملی که تاثیر زیادی روی برنامهریزی امتحانات نهایی دارند به گزینههای زیر میتوان اشاره کرد:
میزان تسلط دانشآموز بر روی دروس
میزان تسلط دانشآموزان بر روی مطالب دروس متفاوت است و میزان ضعف و قوتهای هر دانشآموز در هر درسی متفاوت است. به همین دلیل برنامهریزی درسی امتحانات نهایی برای هر دانشآموزی متفاوت است. دروسی که در آنها ضعیف هستید باید تمرکز بیشتری روی آن داشته باشید و برنامهریزی خود را طوری انجام دهید که بتوانید زمان بیشتری روی مطالعه دروسی که ضعیف هستید، بگذارید.
مقدار زمان آزاد
تعیین زمانهای آزاد مهمترین نکته در تهیه جدول برنامهریزی مطالعه برای امتحان نهایی است. زمانهای آزاد هر دانشآموزی متفاوت است. به طور مثال دانشآموزی بعد از کلاس درس هیچ کاری ندارد و تمام زمان خود را صرف مطالعه دروس خود میکند؛ ولی برخی از دانشآموزان بعد از کلاس درس فقط چند ساعت میتوانند، مطالعه کنند و باید کارهای دیگر خود را انجام دهند.
برای این که برنامهریزی دقیق داشته باشید باید از آخرین تغییرات کتب درسی خود اطلاع داشته باشد؛ چون در برخی از مواقع بخشهای از مطالب کتب درسی حذف میشوند یا مطالب جدیدی به آنها اضافه میشود.
مراحل برنامهریزی برای امتحان نهایی دوازدهم
برنامهریزی برای امتحان نهایی دوازدهم شامل مراحل زیر میشوند:
تعیین اهداف
برای این که در امتحانات نهایی موفق شوید باید هدف واضح و مشخصی داشته باشید. به طور مثال هدف شما میتواند این باشد که در امتحانات نهایی معدل شما بالای ۱۸ شود. از عوامل مهم در روند یادگیری داشتن هدف و انگیزه است. در واقع اگر برخورد با مطالب درسی به صورت هدفمند باشد، باعث میشود قدرت یادگیری شما افزایش پیدا کند و ترسیدن از کمبودها و استرس را کاهش میدهد. دانشآموزان باید اهداف قابل دستیابی و واقع بینانه برای خود تعیین کنند و اهداف باید به صورتی باشد که باعث حفظ انگیزه دانشآموزان شود و آنها را وادار به تلاش بیشتر کند.
ارزیابی میزان آمادگی
دانشآموزان قبل از این که برنامهریزی برای امتحانات نهایی را شروع کنند باید میزان آمادگی خود را ارزیابی کنند تا بتوانند نقاط ضعف خود را شناسایی نمایند و بر اساس نقاط ضعف خود برنامهریزی برای امتحانات نهایی را تنظیم کنند.
تعیین مدت زمان مطالعه
دانشآموزان برای مطالعه هر یک از دروس باید زمان کافی را اختصاص دهند. همچنین برای تفریح و استراحت هم باید زمان کافی را در نظر بگیرند. ۲۴ ساعات شبانه روز شامل صبح تا ظهر، ظهر تا شب و شب تا صبح میشود. اگر در طول شبانه روز ۸ ساعت مطالعه میکنید باید ۲ ساعت از زمان خود را به کارهای جنبی، استراحت و تغذیه اختصاص دهید. طبق نظر صاحبنظران یکی از فنون یادگیری این است که به صورت منفصل باید مهارت یادگیری خود را تقسیم کنید. به طور مثال اگر به طور مستمر سه ساعت مطالعه میکنید باید بین هر یک ساعت یا یک ساعت و نیم استراحت داشته باشید.
در ارتباط زمان و مباحث مورد مطالعه باید به این نکته اشاره کنیم که اوایل روز برای یادگیری مطالب استدلالی مانند آمار و ریاضی مناسب است. بعدازظهر برای یادگیری مطالب نظری مانند منطق، زیستشناسی و فلسفه مناسب است و برای یادگیری مطالب ذوقی، قواعد دستوری مانند تاریخ، زبان انگلیسی و ادبیات فارسی شب بهترین زمان است.
انتخاب منابع مطالعه
برای هر یک از دروس منابعی وجود دارد که شما باید این منابع را بشناسید و برنامهریزی کنید که از این منابع چگونه استفاده کنید. منابع مطالعه میتواند کتابها، منابع آنلاین، مقالات و مشاوره از اساتید باشد. دانشآموزان باید منابع مطالعه مناسب و معتبر را انتخاب کنند. منابع درسی که دانشآموزان انتخاب میکنند باید به روز باشند و دانشآموزان مطالب آنها را بتوانند به راحتی درک کنند.
مدیریت زمان مطالعه
دانشآموزان باید بهترین زمان برای درس خواندن را انتخاب کنند. دانشآموزان باید مهارت مدیریت زمان را یاد بگیرند؛ چون این مهارت به آنها کمک میکند تا مطالب بیشتری را در زمان کمتری مطالعه کنند. برای این منظور دانشآموزان باید مهارت تندخوانی را فرا بگیرند. ما به دانشآموزان توصیه میکنیم برای تقویت مهارت تندخوانی خود در دوره تندخوانی آکادمی همای شرکت کنند. این دوره شامل آموزشهای کاربردی است که به دانشآموزان کمک میکند تا در کوتاهترین زمان ممکن بتوانند به بهبود مهارت تندخوانی خود کمک کنند.
توصیههای تکمیلی برنامهریزی برای امتحان نهایی دوازدهم
توصیههای تکمیلی برای برنامهریزی امتحانات نهایی شامل موارد زیر میشوند:
استفاده از تکنیکهای مطالعه
در بسیاری از مواقع دانشآموزان به دلیل این که نحوه مطالعه صحیح و تکنیکهای مطالعه را نمیدانند و همین باعث ایجاد مشکلاتی برای آنها میشود به طوری که گمان میکنند مطالب درسی را نمیتوانند درک کنند در صورتی که چنین چیزی وجود ندارد. دانشآموزان باید از تکنیکهای مطالعه مانند تندخوانی و خلاصهنویسی استفاده کنند تا بتوانند مطالب را سریعتر و موثرتر یاد بگیرند. از دیگر تکنیکهای مطالعه میتوان به مطالعه قبل از خواب، نقشبرداری ذهن، یادداشتهای رنگی، سیستم لایتنر، تکنیک فاینمن، پیش مطالعه، تمرین پراکندهسازی، تمرین بازیابی و روش SQ3R اشاره کرد.
مدیریت استرس
استرس یادگیری و تمرکز را کاهش میدهد. دانشآموزان باید راههای مدیریت استرس را یاد بگیرند تا عملکرد خود را به خوبی در شرایط استرسزا حفظ کنند. یکی از روشها برای کاهش استرس داشتن برنامهریزی برای مطالعه دروس است. مسلما دانشآموزانی که برای مطالعه دروس برنامهریزی داشتهاند دچار استرس قبل از امتحان نمیشوند. بهترین برنامهریزی برای امتحانات برنامهای است که دانشآموز طبق آن دروس را به صورت تدریجی مطالعه کرده باشد.
تنظیم استراحت و داشتن خواب دومین روشی است که از ایجاد استرس قبل از امتحانات جلوگیری میکند. نخوابیدن و استراحت کافی نداشتن باعث خسته شدن ذهن میشود. همچنین نداشتن برنامه خواب مناسب موجب میشود شما مطالب خوانده شده را از یاد ببرید. برای این که زمان بیشتری مطالعه کنید باید حد متعارفی از ساعت خواب را کاهش دهید؛ ولی در کاهش زمان خواب به هیچ عنوان افراط نکنید. دانشآموزان برای تقویت روح و جسم خود باید تغذیه مناسبی را داشته باشند. برای کاهش استرس دانشآموزان خانوادهها باید شرایط مناسبی را در خانه ایجاد کنند.
- دوری از ایجاد تشنج جو عاطفی و مشاجره در خانه
- حمایت عاطفی از دانشآموزان در زمان امتحان
- خودداری از ایجاد دلهره در خانواده
- در ایام امتحانات رفتوآمدها را محدود کنند.
- توجه به خواب و استراحت کافی دانشآموزان
حفظ انگیزه
داشتن انگیزه تاثیر بسیار مهمی روی موفقیت دارد. دانشآموزان باید انگیزه خود را حفظ کنند تا در طول دوره مطالعه بتوانند به طور مداوم تلاش کنند. بدون داشتن انگیزه دانشآموزان برای رسیدن به هدف خود هیچ تلاشی نمیکنند.
به طور خلاصه به دانشآموزان توصیه میکنیم که از تکنیکهای مطالعه مانند تندخوانی و خلاصهنویسی استفاده کنند. همچنین به آنها یادآوری میکنیم که استرس خود را مدیریت کنند و انگیزه خود را حفظ کنند. از نظر کارشناسان تکنیکهای برتر برنامهریزی برای امتحان نهایی دوازدهم شامل گزینههای زیر میشوند:
مدیریت زمان
توجه ویژه به مدیریت زمان یکی از مهمترین تکنیکهای است که باعث موفقیت یک برنامهریزی اصولی برای امتحانات نهایی میشود. پس در ابتدا کل زمانهای آزاد خود را مشخص کنید و آنها را جمع کنید؛ سپس برای هر ساعت مطالب را تقسیمبندی کنید.
توجه به دروس مهم
دروس مهم دروسی هستند که برای یادگیری آنها به تلاش بیشتری نیاز دارید یا دروسی که در امتحانات اهمیت بیشتری دارند. ابتدا باید دروس خود را طبقهبندی کنید و اولویت را روی دروسی بگذارید که برای موفقیت در امتحان باید اهمیت زیادی دارند و به دو دسته مهم و معمولی دروس خود را تقسیمبندی کنید.
تطابق زمان و درس
دروس مهمی که درون جدول هستند بیشترین زمان را به آنها اختصاص دهید. در این جا توجه داشته باشید در زمانهای ابتدایی مطالعه دروسی که در آنها ضعیف هستید را اولویت خود قرار دهید؛ چون در ۲۰ دقیقه اول شروع مطالعه برای یادگیری مطالب، مغز شما آمادگی بیشتری دارد.
در تهیه یک برنامهریزی موفق و جامع دو عامل زیر تاثیرگذار هستند:
میزان تسلط دانشآموز بر محتوای درسی
همه دانشآموزان به یک اندازه روی مطالب درسی تسلط ندارند. برخی دانشآموزان در بعضی دروس قوی و در بعضی دیگر دروس ضعیف هستند. از جمله عواملی که میتواند به مرور بهینه دروس و جبران مواد درسی ناقص کمک کند بررسی میزان مشمولیت اطلاعاتی دانشآموز روی دروس و کتابهای یک پایه است.
زمان آزاد برای مرور مطالب درسی
زمانهای آزاد هر دانشآموزی متغیر است و در برنامهریزی برای مطالعه دروس باید به مجموع زمانهای آزاد دانشآموز توجه کرد و برای هر دروسی با توجه به سطح قوی یا ضعیف بودن دانشآموز زمان خاصی را اختصاص دهید.
سخن پایانی
با توجه به این که امتحانات نهایی سال دوازدهم سراسری است و به طور هماهنگ در کل کشور برگزار میشود و طرح سوالات امتحانی و تصحیح برگههای امتحان توسط دبیرانی انجام میشود که دانشآموزان آنها را نمیشناسند، باعث شده است کسب نمره قبولی کاری سخت و دشوار باشد. به همین دلیل دانشآموزان باید برای مطالعه همه دروس خود برنامه اصولی داشته باشند. تعیین اهداف، ارزیابی میزان آمادگی، تعیین زمان مطالعه، انتخاب منابع مطالعه و مدیریت زمان از مراحل برنامهریزی برای مطالعه دروس محسوب میشود. تند خوانی یکی از تکنیکهای مهم مطالعه است که به شما کمک میکند تا بتوانید تا بتوانید مطالب بیشتری را در زمان کوتاهی مطالعه کنید. برای یادگیری تندخوانی به شما توصیه میکنیم در دورههای تندخوانی که توسط اساتید مجرب در مجموعه (آکادمی همای) برگزار میشود، شرکت کنید و از سایت یا تماس تلفنی با مجموعه ما ارتباط بگیرید.
نمونه برنامه آماده نوشته شده توسط آکادمی همای
این برنامه برای یک دانش آموز فرضی بصورت PDF و عکس برای شما بارگذاری شده است. همچنین جزئیات آن را میتوانید در فایل صوتی زیر گوش کنید:
ویس توضیحات برنامه درسی
