نحوه مطالعه ادبیات اختصاصی انسانی برای کنکور

درس علوم و فنون یکی از درس‌های حائز اهمیت در رشته انسانی است که اگر روش صحیح مطالعه‌اش آن را به خوبی بلد نباشید، ممکن است خیلی زود از آن خسته شوید و نسبت به این درس حس زننده پیدا کنید. با یادگیری روش اصولی و درست درس علوم و فنون ادبی به راحتی می‌توانید به یک درصد بالا و نمره خوب در این درس دست یابید.

برای اینکه بتوانید یک مطالعه خوب و اثربخش داشته باشید باید اول شناخت خوبی نسبت به بخش‌های مختلف این درس پیدا کنید. خوب است بدانید که درس علوم و فنون به چند بخش اصلی تقسیم می‌شود. قرابت معنایی، تاریخ ادبیات و سبک شناسی، آرایه ادبی، عروض و قافیه و لغت.

در این مقاله از وبسایت آکادمی همای به موضوع روش مطالعه علوم و فنون ادبی یا ادبیات اختصاصی می‌پردازیم. امید داریم با بهره‌گیری از این نکات در جهت کسب یک درصد خوب و نمره عالی در این درس به شما کمک کنیم.

نحوه مطالعه دقیق بخش‌های درس علوم و فنون

این درس از پنج بخش اصلی تشکیل شده است که در ادامه به طور کامل به بررسی نحوه مطالعه هر بخش خواهیم پرداخت:

بخش اول: تاریخ ادبیات و سبک‌شناسی

شما برای مطالعه این بخش باید سه مرحله را انجام دهید تا به سطح خوبی در این درس برسید. تاکید می‌کنیم که حتماً باید این سه مرحله را به ترتیب و پشت سر هم انجام دهید و به هیچ وجه مراحل یادگیری را جابجا نکنید:

قدم اول (مطالعه روزنامه وار)

در قدم اول باید یک مطالعه روزنامه‌وار داشته باشید تا یک دید کلی نسبت به مطلب پیدا کنید. پس از اینکه مفهوم کلی را متوجه شدید باید ویژگی‌های هر دوره یا سبک ادبی را با مثال‌هایی که در کتاب آورده شده است ملکه ذهن خود کنید. به عنوان مثال نمونه‌ای از شعر شاعران دوره‌ای که راجع به آن مطالعه کرده‌اید و یا نثر نویسنده را جلوی خود بگذارید و ویژگی‌های ادبی و فکری آن را مورد بررسی قرار دهید. با این کار به دلیل این که خود شما با تلاش نسبت به پیدا کردن ویژگی‌های نثر یا شعر تلاش می‌کنید، قطعاً یادگیری کامل و دقیقی را به دست می‌آورید و مطالب برای شما ماندگار خواهد شد.

قدم دوم (مطالعه به صورت مقایسه‌ای)

در قدم دوم پس از مطالعه بقیه سبک‌های ادبی باید مطالعه را به صورت مقایسه‌ای انجام دهید. این بدین معنی است که سبک‌های ادبی را به صورت مقایسه‌ای در کنار یکدیگر بخوانید تا ویژگی‌های آن‌ها را بهتر  به خاطر بسپارید و کاملا یاد بگیرید.

البته ناگفته نماند که این مرحله باید در مرورهای دوم به بعد شما باشد تا روی مطالب تا حدی تسلط پیدا کنید و بتوانید این مقایسه را انجام دهید. ولی باید بدانید با انجام این کار، یک جهش خیلی بزرگ در یادگیری سبک شناسی برداشته‌اید. به علاوه در قدم دوم می‌توانید از حاشیه‌نویسی‌ها و خلاصه نویسی‌ها نیز استفاده کنید.

قدم سوم (حفظ کردن)

در این مرحله سعی کنید زمانی که مطالب را کاملاً فرا گرفتید، و آن‌ها را درک کردید شروع به حفظ کردن جزئیات کنید. می‌توانید از فلش کارت برای حفظ کردن استفاده کنید و مرتب فلش کارت‌ها را مرور کنید. هرچه مرتب‌تر و منظم‌تر فلش کارت‌ها را مرور کنید احتمال بیشتری برای حفظ اطلاعات و یادآوری دارید.

لازم به یادآوری است که اصلاً ترتیب‌هایی که ذکر شد را جابجا نکنید.

 بخش دوم: قرابت معنایی

شما ابتدا باید به مفاهیمی که در کتاب درسی راجع به قرابت معنایی صحبت شده است مسلط باشید. همچنین باید بتوانید مفاهیم بیت‌ها و نثرها را در کتاب درسی درک کنید. نکته دوم این است که باید خود را با تست‌های قرابت معنایی به چالش بکشید.

بدین منظور توصیه می‌شود روزانه تعداد مشخصی تست قرابت معنایی حل کنید. سپس آن‌ها را بررسی کنید و با استفاده از کتاب تست موضوعی این کار رو به صورت متمرکز انجام دهید. بهتر است وقتی تست‌ها را بررسی می‌کنید بیت‌هایی که مفهوم آن‌ها برای شما مشکل است را به همراه مفهوم در یک برگه یادداشت نموده و گاهی مرور کنید.  همینطور تک تک گزینه‌ها را در هر تست از نظر مفهوم بررسی کنید تا ذهن شما آماده شود.

خوب است بدانید که قرابت معنایی از جمله مباحثی هست که نیاز به تجزیه و تحلیل دارد. لذا باید ارتباط اجزا را با یکدیگر پیدا کنید و سپس موقعیت یک جز یا کلمه را در آن مجموعه مشخص نمایید.

نکات مطالعه بخش قرابت معنایی

• ضروری است در هنگام مطالعه یک شعر یا متن، به معنای ظاهری و درونی شعر نیز توجه کنید. بنابراین باید یک نگاه تحلیلی داشته باشید تا بتوانید متون و اشعاری را که به هم نزدیکی معنایی دارند پیدا کنید.
• توصیه می‌شود تا تست‌ها را سطح بندی شده بزنید. پس از آن که تسلط خوب پیدا کردید، از تست‌های خارج از کتاب و تست‌های سخت‌تر استفاده نمایید و سعی کنید  معانی آن‌ها را نیز در ذهن خود حفظ کنید.
• درست خواندن واژه‌ها در قرابت معنایی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. خیلی از واژه‌ها از نظر نوشتاری یکسان هستند اما تلفظ و معنای متفاوتی دارند. پس باید روی واژه‌ها و کلمات تسلط خوبی داشته باشید تا دچار اشتباه نشوید.
• به کاربردهای حرف «ی» در قرابت معنایی توجه کنید. جالب است بدانید که گاهی «ی» نشانه نکره است. همچنین می‌توان «ی» نکره را با «یک»، «آن»، «هر» و «هیچ» جایگزین کرد. به عنوان مثال، سحری خداوندگارش فرمود تاس‌ها بگیرید به یک حمام رویم. سحری در این مثال «ی» نکره دارد که می‌توان به عنوان «یک سحر» آن را معنی کرد.
• همچنین گاهی اوقات «ی» جزئی از کلمه است. به عنوان مثال هنگام تنگ دستی در عیش کوش و مستی، کین کیمیایی هستی قارون کند گدا را.

شایان ذکر است که در مطالعه قرابت معنایی از اهمیت خلاصه نویسی برای کنکور غافل نشوید. خلاصه در تمام مراحل کنکور می‌تواند می‌تواند پیشرفت‌های چشمگیری را برای شما به ارمغان بیاورد.

بخش سوم: آرایه‌های ادبی

برای یادگیری آرایه باید صبور باشید‌. در قدم اول نیاز است تا تک تک آرایه‌ها را جداگانه یاد بگیرید و برای آن‌ها تست حل کنید. بعد از یاد گرفتن همه آن‌ها باید نسبت به شروع کردن تست‌های ترکیبی اقدام نمایید.

معنی و مفهوم اشعار را به خوبی درک کنید

شما زمانی می‌توانید تست‌های آرایه ادبی را درست حل کنید که معنی و مفهوم شعر را به خوبی درک کرده باشید. برای مثال در استعاره ابتدا باید معنی شعر را درک کنید و بعد بتوانید آرایه استعاره را تشخیص دهید. وقتی نتوانید یک شعر را درست بخوانید، نمی‌توانید مفهوم و معنی شعر را به درستی درک کنید. در نتیجه قادر به تشخیص آرایه ادبی نیز نخواهید بود.

درست خوانی شعر مهم ترین قدم

بنابراین بهتر است که ابتدا شعر را درست بخوانید، و چنانچه در مبحث قرابت معنایی نیز به آن اشاره کردیم این درست خواندن تاثیر زیادی روی درک معنی و مفهوم شعر دارد. پس درک معنی شعر می‌تواند در تشخیص آرایه هم به شما کمک فراوانی کند. توصیه می‌شود سعی کنید موقع خواندن شعر متوجه وزن شعر نیز شوید.

شعر ها را با ریتم و وزن شعری آن ها بخوانید

این بدین معناست که یعنی ریتم شعر را به درستی درک کنید و سعی در  با ریتم خواندن آن داشته باشید. برای پاسخ دادن به تست‌های آرایه ادبی بهتر است قالب‌های شعری که در کتاب درسی آورده شده است را نیز حفظ کنید. مثلا باید این موضوع را بدانید که هر قالب چند عدد رکن دارد، ارکان چیست و به چه ترتیبی آمده است.

بدین ترتیب وقتی قالب شعر را حفظ باشید با درک درست قالب شعر می‌توانید آرایه‌های شعر را راحت‌تر تشخیص دهید. ناگفته نماند، بهتر است شعرها را به صورت آهنگین بخوانید و همچنین آن‌ها را به صورت آهنگین گوش کنید. بدین منظور می‌توانید از فایل‌های صوتی که در فضای مجازی از شعرای معروف مثل حافظ، فردوسی و مولوی موجود است استفاده کنید.

نکته آخر

باید بدانید که در حل تست‌های آرایه باید به مهارت کافی برسید و مهارت فقط با تمرین زیاد و ممارست به نتیجه خواهد رسید. در حل تست‌های آرایه باید بدانید از کجا و کدام آرایه شروع کنید که این مهارت بعد از مدتی تمرین روزانه به دست می‌آید.

بخش چهارم: عروض و قافیه یا اختیارات شاعری

برای یادگیری این بخش باید مطالب عروض پایه دهم را کاملا مسلط باشید و طبق مطالب پایه‌ای جلو بروید. بیشترین کاری که در یادگیری این بخش به شما کمک می‌کند، دانستن یک سری نکات و در کنار آن چندین و چند بار تمرین کردن است. بعد از مدتی متوجه خواهید شد که به راحتی و همزمان با خواندن شعر به جای کلمات، وزن آن به گوش شما می‌رسد و همین موضوع برای شما کافی خواهد بود.

 مراحل کامل یادگیری عروض و قافیه یا اختیارات شاعری

در ابتدا باید در فرایند برنامه ریزی برای کنکور، زمانی را برای حفظ کردن قوانین عروض و قافیه اختصاص دهید. لازم به ذکر است که روش یادداشت برداری جدولی در این مرحله توصیه می‌شود. در واقع این روش بدین صورت است که باید همه وزن‌ها را تفکیک کنید و هر کدام را با نکات مخصوص به خود، داخل جدول بنویسید. با استفاده از این جدول، یکی از روش‌های یادگیری که مقایسه این موارد با هم است را به خوبی انجام می‌دهید. پس از آن با مطالعه متن کتاب و حل کردن تمرین‌ها شروع کنید تا به یک سطح قابل قبول از یادگیری برسید.

مرحله دوم

در این مرحله باید سعی کنید مطالبی را که یاد گرفته‌اید را به چالش بکشید و از یادگیری مفهومی خود مطمئن شوید. سپس به تست‌های کنکور بروید و آن‌ها را به طور دقیق تحلیل کنید. جالب است بدانید که روش سماعی یکی از بهترین روش‌های مطالعه عروض و قافیه است. بدین صورت که تمام وزن‌های کتاب درسی خود را استخراج کنید و به همراه یک بیت داخل یک دفترچه یا برگه یادداشت نمایید‌. در مرحله بعد این وزن‌ها را همراه با مثال‌ها چندین و چند بار مرور و تکرار کنید تا ملکه ذهن شما شود.

بخش پنجم: لغات

برای حفظ و یادگیری این بخش باید مطالعه و مرور مستمر داشته باشید. این نکته را به یاد داشته باشید که در زمان مطالعه لغات، به کلمه‌هایی که هم آوا هستند ولی معنا و املای متفاوتی دارند بیشتر توجه کنید. چرا که امکان طرح سوال از این بخش‌ها بیشتر است.

و در نهایت باید بدانید که موفقیت در این درس نیاز به صبر و تلاش و پشتکار منظم و پیوسته دارد. این درس از درس‌های سنگین و پرحجم است، لذا باید تایم بیشتری را برای مطالعه این درس اختصاص دهید. نیاز است که تست‌های بخش‌های مختلف این درس را به صورت آیتم ثابت روزانه در برنامه درسی خود گنجانده باشید‌. جالب است بدانید که سرعت در این درس با توجه به تست‌های مورد علاقه طراحان در کنکور بسیار مهم هست. بنابراین توصیه می‌شود حتماً چالش‌های سرعت را در روال تست زنی خود در بخش‌های مختلف انجام دهید.

 با دوره‌های آکادمی همای اصولی مطالعه کنید قطعاً بهترین نتیجه برای شما خواهد بود

در این مقاله به بررسی دقیق و اصولی نحوه مطالعه درس علوم و فنون برای کنکور پرداخته شد. لذا با توجه و اجرای دقیق و مرحله به مرحله این نکات می‌توانید نتیجه‌ای عالی و ثمربخش داشته باشید. توصیه می‌شود از دوره‌های آموزش تندخوانی کنکور که توسط وبسایت آکادمی همای ارائه می‌شود برای تند خوانی و عملکرد بهتر استفاده نمایید.

در حقیقت مجموعه آکادمی همای با هدف آموزش مهارت هوشمندانه درس‌ خواندن، تلاش می‌کند تا در راستای دستیابی به موفقیت قطعی در کنکور به شما کمک کند. مجموعه همای با سال‌ها تخصص و تجربه و با داشتن کادری متشکل از مشاورین متخصص یکی از بهترین‌ها در زمینه آموزش و مطالعه هدفمند برای کنکور است. شما عزیزان و متقاضیان کنکوری جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دوره‌های تندخوانی مجموعه همای، می‌توانید از طریق شماره‌های مندرج در این سایت با کارشناسان این مرکز تماس حاصل فرمایید و مشاوره ای تخصصی را به صورت کاملا رایگان دریافت نمایید.