خلاصه نویسی یکی از روش‌های اصولی برای مطالعه و مرور دروس مختلف است که به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در این مقاله قصد داریم با خلاصه‌نویسی برای کنکور آشنا شده و روش‌های مختلف انجام این کار را مورد بررسی قرار دهیم.
انواع روش‌های خلاصه برداری دروس برای کنکور
زمانی یادداشت برداری‌های انجام شده از دروس کاربردی و قابل استفاده خواهد بود که خلاصه نویسی و یادداشت برداری به صورت اصولی با روش‌های درست انجام شده باشد. روش‌های مختلفی برای یادداشت برداری مطالب کنکور و افزایش سرعت مطالعه وجود دارد که چند نمونه از این روش‌های کاربردی و مهم را در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم.
خلاصه نویسی به روش هاروارد
روش هاروارد در خلاصه نویسی یکی از مراحل روش مطالعه مخفف روش یادگیری بدون فراموشی یا PQRST محسوب می‌شود. اصول این روش به این صورت است که باید یک نقشه ذهنی طراحی شود و از نموداری مختلف به منظور ترسیم آن کمک گرفته شود. با استفاده از این روش می‌توان مطالب درسی که هنوز به خوبی فرا نگرفته‌اید را مشخص کنید و تمرکز خود را بر روی یادگیری آن‌ها معطوف کنید. با استفاده از روش خلاصه نویسی هاروارد مسیر مطالعه فرد مشخص شده و در حین اجرای آن دانش انباشته فرد نیز بیشتر می‌شود.
خلاصه نویسی درختی
اگر به ساختار درخت توجه کرده باشید از ریشه، تنه، شاخه‌های اصلی و فرعی، سرشاخه و برگ تشکیل شده است. در خلاصه نویسی به روش درختی جمع‌بندی و چینش مطالب در قالب این بخش‌ها انجام می‌شود. در روش خلاصه نویسی درختی فقط باید از کلمات کلیدی استفاده کرد. کلمات کلیدی باید به نوعی انتخاب شوند که با خواندن آن‌ها در کمترین زمان ممکن مطالب مرتبط را به یاد آورید. در استفاده از این روش برای خلاصه نویسی می‌توان برای کلمات یا مفاهیم مشابه در شاخه‌های فرعی از رنگ‌های مختلف استفاده کرد تا نظم فکری بیشتری ایجاد کند.
یادداشت برداری به روش کرنل
روش کرنل یکی از روش‌های نوین خلاصه نویسی دروس به حساب می‌آید که جایگزین مناسبی برای روش‌های سنتی محسوب می‌شود. به کمک این روش خلاصه نویسی می‌توان حجم مطالب دروس مختلف را در کمترین زمان ممکن خلاصه کرد تا در هنگام مرور، بتوان آن‌ها را بهتر یاد گرفت. برای استفاده از روش کرنل جهت خلاصه نویسی می‌توان به صورت زیر عمل کرد:
- در بالا و پایین صفحه با کشیدن خط افقی دو ستون ایجاد کنید.
- این دو ستون را با یک خط عمودی در یک سویم سمت راست به دو قسمت نامساوی تقسیم کنید.
- بعد از انجام خط کشی می‌توانید ستون‌ها را نامگذاری کنید.
در این روش ردیف بالا مربوط به موضوع مطلب و ردیف پایین محل خلاصه نویسی مطالب و توضیح در این مورد است که از محتوای مربوطه چه چیزهایی را آموخته‌اید. در ستون سمت راست کلمات کلیدی و در ستون سمت چپ توضیحات مربوط به کلمات کلیدی را یادداشت کنید.
خط کشی زیر نکات مهم
یکی از متداول‌ترین روش‌های خلاصه نویسی برای کنکور خط کشیدن زیر نکات مهم در کتاب است. در واقع افراد در حال خواندن کتاب نکته‌های مهم در هر قسمت را خط کشیده یا هایلایت می‌کنند.
حاشیه نویسی
در این روش افراد مطالب مربوط به هر صفحه از کتاب یا هر پاراگراف در هر صفحه را مطالعه کرده و نکات مهم مربوط به آن صفحه یا پاراگراف را در حاشیه کتاب یادداشت می‌کنند.
دسته بندی کردن مطالب
دسته‌بندی مطالب یکی از روش‌های متداول خلاصه نویسی دروس است که معمولا امکان استفاده از آن برای همه دروس وجود ندارد. از این روش خلاصه نویسی می‌توان برای دست‌هایی مانند ادبیات، تاریخ و دین و زندگی استفاده کرد مطالب این درس را بر اساس موضوعات مختلف دسته‌بندی کرد.
عوض کردن لحن نوشته
هر یک از دانش آموزان با لحن خاصی راحت‌تر بوده و می‌توانند مطالب درسی را با این لحن راحت‌تر یاد بگیرند. بعضی افراد با بیان خودمان راحت‌تر هستند و بعضی‌ها با استفاده از داستان و مثال و غیره مطالب درسی را بهتر می‌آموزند. هر کس لحن مناسب خود را می‌داند و بهتر است که مطالب درسی را با لحن مناسب خود خلاصه نویسی کند تا به این شکل مطالب را راحت‌تر به حافظه بلند مدت خود بسپارد.
استفاده از کلمات هم‌معنی
استفاده از این روش خلاصه نویسی برای سپردن مطالب و کلمات پیچیده و فرار به حافظه بلندمدت بهترین گزینه محسوب می‌شود. کافی است برای عبارات و اصطلاحاتی که در یادگیری آن‌ها مشکل دارید، یک کلمه یا عبارت هم معنی پیدا کرده و آن را یادداشت کنید تا در مرورهای بعدی دروس به راحتی مطالب مربوطه را به یاد آورید.
درخت نموداری
در برخی موارد تعداد عبارت‌ها و نکات مهم دروس به حدی زیاد شده و شاخ و برگ پیدا می‌کند که به ذهن سپردن آن‌ها دشوار می‌شود. استفاده از درخت نموداری برای خلاصه نویسی بهترینبه شما این امکان را می‌دهد که کلمه یا عبارت کلیدی را در وسط صفحه نوشته و جزئیات مربوط به آن را مانند شاخ و برگ درخت به آن متصل می‌کنید. شما می‌توانید شاخه‌های فرعی را نیز به صورت جداگانه به یکدیگر متصل کرده و کل مطلب را با جزئیات دقیق نشان داد. به همین دلیل درخت نموداری یکی از محبوب‌ترین روش‌های خلاصه نویسی به حساب می‌آید.
رمز گذاری
این روش خلاصه نویسی یکی از روش‌هایی است که برای دروس حفظی بیشترین کارایی را دارد. به عنوان مثال برای حفظ کردن آثار یک نویسنده می‌توان حروف اول آثار او را به هم متصل کرده و یک کلمه جدید ساخت.
تندخوانی دروس؛ روش موثر در یادگیری بهتر مطالب
یکی از مهارت‌هایی که در افزایش سطح یادگیری مطالب نقش بسزایی دارد، مهارت تندخوانی است. تندخوانی مهارتی است که سرعت مطالعه در آن به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده و در کنار آن درک مطالب بهتر انجام می‌شود و شرایطی را مهیا می‌کند که افراد بتوانند در مدت زمان کمتر، حجم بیشتری از مطالب را مطالعه کرده و یاد بگیرند. تصور عمومی بر این است که هر چه سرعت مطالعه کندتر باشد، یادگیری بهتر انجام می‌شود اما این تصور اشتباه بوده و درک و تمرکز در مطالعه با افزایش سرعت مطالعه افزایش پیدا خواهد کرد.
اهمیت خلاصه نویسی برای کنکور
یکی از نکاتی که در مورد برنامه ریزی برای کنکور باید مدنظر قرار بگیرد، این است که دانش‌آموران باید کلیه مطالبی که را در مدت تحصیل خوانده‌اند به حافظه بلند مدت خود منتقل کنند. خلاصه‌نویسی دروس بهترین روشی است که برای دستیابی به این هدف می‌توان مورد استفاده قرار داد. دانش‌آموزان با استفاده از خلاصه نویسی دروس می‌توانند تا 70 درصد از مطالب درسی خود را به حافظه بلند مدت خود بسپارند. یادداشت برداری و خلاصه نویسی دروس، روشی است که انگیزه برای مرور دروس مختلف را در روزهای پایانی منتهی به کنکور بیشتر می‌کند و دانش آموز را برای مرور چند باره مطالب درسی تشویق می‌کند.
از مهم‌ترین دلایل اهمیت خلاصه نویسی دروس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کسب اطمینان از یادگیری مطالب درسی و سنجش میزان تسلط بر مطالب مختلف
- افزایش دقت مطالعه
- راحت‌تر شدن مرور مطالب قبلی
- کسب نمره بهتر در امتحانات مدرسه و کنکور
موارد مهم هنگام خلاصه نویسی برای کنکور
در هنگام خلاصه نویسی دروس برای کنکور نکاتی وجود دارد که با در نظر گرفتن آن‌ها می‌توان خلاصه نویسی را راحت‌تر انجام داده و اثربخشی آن را نیز به میزان قابل توجهی افزایش داد:
- عدم نیاز به خلاصه نویسی تمام مطالب کتاب در دروس مختلف
- تعیین کلمه یا عبارت‌های کلیدی برای هر سر فصل
- عدم نیاز به یادداشت دقیق مطالب کتاب و استفاده از خلاصه نویسی کوتاه و مختصر
- توجه به نظم و ترتیب در خلاصه نویسی مطالب و سرفصل‌ها
- درج تاریخ در زیر نوشته‌ها پس از هر بار خلاصه نویسی
- مرور کردن خلاصه نویسی‌های نوشته شده هر چند روز یک بار
- بروزرسانی خلاصه نویسی‌های انجام شده هر چند وقت یک بار
- حذف کلمه‌ها و عبارات اضافی در خلاصه‌ها
- شروع از کلیات در خلاصه برداری و سپس ورود به جزئیات
- ذکر مثال برای درس‌های دارای فرمول و قاعده
- اشاره به استثناها در خلاصه نویسی دروس
- حجم مطالب خلاصه شده نباید بیشتر از یک سوم حجم مطلب اصلی باشد. حجم یک خلاصه ایده‌آل، یک پنجم تا یک ششم متن اصلی است
آموزش تندخوانی؛ آموزش یادگیری بهتر در مدت زمان کمتر
تندخوانی یکی از روش‌های مؤثر در درک بهتر مطالب درسی در مدت زمان کم است. آکادمی همای یکی از معتبرترین آکادمی‌های آموزش تندخوانی در ایران است که به شما آموزش می‌دهد که چگونه با استفاده از این روش می‌توان با سرعت بالا مطالعه کرده و درک بهتری از مطالب دروس مختلف داشت. در واقع در دوره‌های تندخوانی این آکادمی افراد یاد مهارت درس خواندن را یاد گرفته و می‌آموزند که چگونه به صورت هوشمند درس بخوانند. با آموزش مهارت تندخوانی در این آکادمی افراد یاد می‌گیرند که ساعت مطالعه کردن در یادگیری اهمیتی ندارد بلکه این کیفیت مطالعه است که از اهمیت بالایی در برخوردار است.
