اینکه به صورت سنتی می‌گویند: «صبح بهترین زمان مطالعه است» را باید احمقانه دانست! شما ممکن است در شب خواب بدی دیده باشید و صبح را با حالتی کسل شروع کرده باشید یا صبح از خواب بیدار شوید و با شنیدن خبر گران شدن مواد غذایی، استرس بگیرید. شما ممکن است در طول روز بارها و بارها تحت تاثیر عوامل مختلف قرار بگیرید و نتوانید در یک زمان خاص از روز حداکثر تمرکز خود را برای مطالعه داشته باشید.
تعیین بهترین زمان روز برای درس خواندن امکان پذیر نیست. همه انسان‌ها شرایط منحصر به فردی دارند و از نظر DNA و سبک زندگی متفاوت هستند. با این حال، ما در این مقاله از وبسایت «آکادمی همای» به این سوال کلیشه‌ای: «بهترین زمان برای درس خواندن چه ساعاتی از روز است؟» پاسخ می‌دهیم تا ابهامات در این زمینه تاحدودی برطرف شود.
آنچه در ادامه می‌خوانید
آیا چیزی به عنوان بهترین زمان برای درس خواندن وجود دارد؟
کیفیت خواب، ورزش، تغذیه، آرامش، هوش، شرایط خانوادگی، شرایط مالی، شرایط سیاسی و هزاران موضوع دیگری وجود دارند که شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند. با وجود این همه متغیر به سختی می‌توان گفت که چه زمانی از روز برای درس خواندن مناسب است؛ شاید هر ساعتی از روز که ساکت‌ترین زمان است، بهترین موقع برای درس خواندن باشد یا بعد از یک ساعت ورزش صبحگاهی بتوان برای درس خواندن حداکثر تمرکز را داشت.
با این حال، بگذارید برای درک عوامل موثر بر بهترین ساعت درس خواندن در روز یک مثال بیاوریم:
عوامل موثر در مطالعه
«من یک خواهر دارم که در زمان کنکور یک عادت جالب داشت. او در کنار تلویزیون روشن درس می‌خواند. شاید این موضوع عجیب باشد که چطور می‌توان در کنار تلویزیونی که روشن است، درس خواند! اما خواهرم حداکثر تمرکز را داشت، زیرا بر این باور بود که روشن بودن تلویزیون می‌تواند سکوت کسل کننده و خواب آور فضا را از بین ببرد. او با این ترفند در صبح و بعد از ظهر بیشترین بازدهی را داشت.»
این مثال ساده نشان می‌دهد که هر فردی سبک خاص خود را برای درس خواندن دارد و پیچیدن یک نسخه مشخص برای هر کسی اشتباه است. درحقیقت، چیزی به عنوان بهترین زمان برای درس خواندن وجود ندارد و ما تنها می‌توانیم بسته به شرایط ذهنی، محیطی و سبک زندگی خود، کیفیت مطالعه‌مان را تعیین کنیم. با این حال، بسیاری از دانشمندان علوم شناختی موافقند که هر فردی نوعی حداکثر ظرفیت روزانه برای جذب اطلاعات جدید دارد.
اگر شما یک زندگی ایده آل داشته باشید و همه چیز وقف مرادتان باشد، اما باز هم ظرفیت شما برای درس خواندن در بازه زمانی خاص و به یک مقدار مشخص است. برای مثال، مطالعه از 10 صبح تا 2 ظهر و 5 عصر تا 8 شب برای یک بخش از درس ریاضی و یک بخش از درس زیست شناسی، نهایت تمرکز و ظرفیت شماست. همچنین روش مطالعه شما در تعیین بهترین ساعت درس خواندن موثر است. برای مثال، روش مطالعه فلسفه و منطق رشته انسان به دلیل حفظی بودن اغلب در بعد از ظهر از ساعت 4 تا 8 شب با تمرکز بیشتر همراه است؛ اما بیایید عوامل موثر در انتخاب بهترین ساعت برای درس خواندن در روز را جزئیات بیشتر بررسی کنیم.
چه عواملی در انتخاب بهترین زمان برای درس خواندن در روز موثر هستند؟
عوامل موثر در انتخاب بهترین ساعت برای درس خواندن در روز عبارتند از:
- سطح انرژی: انرژی بیشتر برخی افراد در صبح و بعضی دیگر در ظهر یا شب
- سطح هوش: هوش بالاتر برخی افراد در صبح و بعضی دیگر در ظهر یا شب
- نوع درس: خواندن درس‌ها با ماهیت حله مسئله مانند ریاضی یا فیزیک در صبح
- شرایط اتاق: مقدار نور، دما، سبک دکوراسیون اتاق و میز و صندلی مناسب
- شرایط بدنی: کیفیت خواب، زمان غذا خوردن، نوع غذا و مشکلات سلامتی
- شرایط خانواده: وجود مشکلات یا سطح ارتباطی ضعیف با اعضای خانواده
- سطح هورمون‌ها: مثلا بالا بودن سطح کورتیزول در صبح برای هوشیاری بیشتر
- عوامل شخصی: مثلا گوش دادن به موسیقی در زمان مطالعه یا خواندن حین راه رفتن
بهترین زمان برای درس خواندن چه ساعت از شبانه روز است؟
همه افراد دارای یک ریتم شبانه روزی طبیعی هستند که دوره‌های اوج هوشیاری و بهره وری را در طول روز دیکته می‌کند. سه کرونوتایپ وجود دارند که شامل نوع صبح (سحرخیز)، نوع شب (شب زنده‌دار) و نوع عادی هستند. کرونوتایپ حالت طبیعی بدن برای بیداری یا خوابیدن است. هر فردی می‌تواند در این سه دسته قرار گیرد. افرادی که سحرخیز هستند، در صبح حداکثر تمرکز و فعالیت را دارند. افراد شب زنده‌دار نیز در شب ها بیشتر تمرکز را خواهند داشت. افراد نوع عادی ممکن است در هر ساعتی از روز بسته به شرایط حداکثر تمرکز را داشته باشند. پس ابتدا باید تیپ شخصیتی خود را بشناسید و سپس به سراغ عوامل محیطی دیگر بروید.
باید بگوییم که بهترین زمان برای مطالعه زمانی است که بتوانید بیشترین تمرکز را داشته باشید و از حواس پرتی خلاص شوید. اگر در خانه مطالعه می‌کنید، محیطی آرام و راحت را پیدا کنید. کتابخانه‌ها یا کافی شاپ‌ها نیز مکان‌های خوبی برای مطالعه هستند. هرگز اهمیت خواب را دست کم نگیرید. بهترین زمان برای مطالعه زمانی است که به خوبی استراحت کرده باشید. مطالعات نشان داده‌اند که خواب نقش مهمی در تقویت حافظه کوتاه مدت و عملکرد شناختی (تمرکز و توجه) دارد. نکته مهم این است که تشخیص دهید چه زمانی بیشترین تمرکز و هوشیاری را دارید و سپس سخت‌ترین دروس را در آن زمان‌ها بخوانید. علاوه بر این، مطمئن شوید که خواب، استراحت و تغذیه خوبی دارید تا بهره وری خود را به حداکثر برسانید.
1- بهترین زمان برای درس خواندن در صبح
سحرخیز به کسی اطلاق می‌شود که ترجیح می‌دهد در ساعات صبح مطالعه کند یا به فعالیت‌های آموزشی بپردازد. این افراد معمولاً زود از خواب بیدار می‌شوند (ساعت 6 یا 7) و تصمیم می‌گیرند در ابتدای روز که انرژی، تمرکز و وضوح ذهنی آنها در اوج است، به مهمترین یا چالش برانگیزترین وظایف خود بپردازند. صبح زود بیدارها اغلب از محیط آرام و بدون حواس پرتی در صبح‌ها سود می‌برند و می‌توانند تمرکز بهتری داشته باشند و اطلاعات را به طور موثرتری جذب کنند. از فواید مطالعه در صبح می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن ذهنیت تازه: پس از یک خواب شبانه، مغز شما به خوبی استراحت می‌کند، به این معنی که می‌تواند اطلاعات را به طور موثرتری جذب و حفظ کند. مطالعات نشان می‌دهند که میزان تمرکز در صبح بیشتر است، زیرا ذهن تازه است.
- حواس پرتی کمتر: در ساعات اولیه روز همه چیز آرام است؛ به معنا که حواس پرتی‌های کمتری وجود دارند. این موضوع به شما اجازه می‌دهد تا زمان مطالعه موثری داشته باشید و عمیق‌‌تر موضوعات را بفهمید.
- حافظه بهتر: تحقیقات نشان می‌دهند که مطالعه در صبح به حفظ طولانی مدت اطلاعات کمک می‌کند. مغز شما در این زمان اطلاعات را به طور موثرتری پردازش می‌کند، به خصوص اگر در شب قبل خواب خوبی را تجربه کرده باشید.
- بهره وری بیشتر: مطالعه صبحگاهی می‌تواند منجر به افزایش بهره وری شود. شروع زودهنگام اغلب منجر به تکمیل سریع‌تر وظایف می‌شود و به شما زمان بیشتری برای فعالیت‌های دیگر مانند ورزش یا معاشرت با دوستان می‌دهد.
- سبک زندگی بهتر: مطالعه در صبح باعث تشویق یک روال روزانه منظم‌‌تر می‌شود. وقتی زود از خواب بیدار می‌شوید، اغلب خواب بهتری دارید و به طور کلی سبک زندگی سالم‌تری خواهید داشت.
نکاتی برای مطالعه موثر در صبح
- وقتی ذهنتان در اول صبح شاداب است، ابتدا دشوارترین مطالب را بخوانید.
- ساعت مشخصی از خواب بیدار شوید تا ریتم خواب و بیداری منظم داشته باشید.
- گوشی همراه یا سایر موارد حواس پرتی را از خود دور نگه دارید.
2- بهترین زمان برای درس خواندن در ظهر
یادگیرنده ظهرگاهی است که ترجیح می‌دهد در طول بعد از ظهر مطالعه کند یا در فعالیت‌های علمی شرکت کند، معمولاً بین ساعت 12 تا 5 بعد از ظهر حداکثر تمرکز را دارد. این اشخاص ممکن است در صبح زود احساس هوشیاری یا تمرکز نداشته باشند، اما متوجه می‌شوند که معمولا از ظهر تا عصر بیشترین بازدهی را دارند. این افراد اغلب در صبح ورزش می‌کنند یا کارهای دیگر را انجام می‌دهند و بعد از ظهرها به مطالعه می پردازند. فواید درس خواندن در ظهر عبارتند از:
- انرژی بالاتر: اکثر مردم تا بعد از ظهر حداقل یک وعده غذایی دیگر به غیر از صبحانه می‌خورند که ذخایر انرژی آنها را دوباره پر می‌کند. این موضوع می‌تواند انرژی لازم برای بدن شما را فراهم کند و درک مطالب را بهبود دهد.
- تمرکز بهتر: در حالی که افراد سحرخیز ممکن است بیشترین تمرکز را در ساعات اولیه داشته باشند، افرادی که در ظهر بیشتر تمرکز را دارند، اغلب از نظر ذهنی تیزتر هستند و با پیشرفت روز قادرند کارهای سخت‌تر را انجام دهند.
- استراحت بیشتر: شما می‌توانید زمان بیشتری را در صبح بخوانید تا از نظر ذهنی و بدنی پرانرژی‌تر باشید. این موضوع اغلب منجر به تمرکز بهتر می‌شود و جلسه مطالعه را پربارتر می‌کند.
- شرایط آرامتر: صبح‌ها زمانی خوبی برای انجام کارهای جانبی است. برای شما مطمئنا بعد از ظهر یک محیط آرامتر خواهد بود که در آن نیازی به عجله کردن نیست و حداقل حواس پرتی را خواهید داشت.
نکاتی برای مطالعه موثر در ظهر
- اهداف روشنی را تعیین کنید، زیرا گاهی اوقات می‌تواند وسوسه انگیز باشد که بعد از ناهار درس خواندن را به تعویق بیندازید.
- خوردن میان وعده‌های سالم یا یک ناهار کامل به حفظ سطح انرژی کمک می‌کند. از خوردن وعده‌های غذایی سنگین فست فودی خودداری کنید.
- برای جلوگیری از خستگی ذهنی، استراحت‌های کوتاه را در نظر بگیرید. یک پیاده روی سریع یا حرکات کششی می‌تواند انرژی و تمرکز را افزایش دهد.
3- بهترین زمان برای درس خواندن در شب
شب زنده‌دار کسی است که ترجیح می‌دهد در طول شب معمولاً بعد از ساعت 7 عصر یا بعد درس بخواند یا در فعالیت‌های علمی شرکت کند. این افراد عاشق آرامش عصر و شب هستند و بیشترین بهره وری و تمرکز را در این زمان دارند. آنها می‌توانند فارغ از مشغله‌های روزانه در شب به مطالعه بپردازند. شب زنده‌دارها به طور طبیعی در عصر و شب صبح احساس بیداری و هوشیاری بیشتری دارند. از مزایای مطالعه در شب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حداقل حواس پرتی: شب اغلب آرام‌ترین بخش روز است و شما با کمترین حواس‌پرتی مانند تماس‌های تلفنی، نوتیفیکیشن شبکه‌های اجتماعی، سروصدای اعضای خانواده و سایر موارد روبرو هستید
- افزایش تمرکز و بهره وری: بسیاری از شب زنده‌داران هنگامی که دنیای اطرافشان آرام است، تمرکز بیشتری را تجربه می‌کنند. فقدان حواس پرتی از طرف خانواده، دوستان یا تعهدات کاری روزانه باعث افزایش تمرکز شما می‌کند.
- افزایش خلاقیت و تفکر انتقادی: شب زمانی است که مغز شما به عنوان یک فرد شب زنده‌دار خلاق‌تر است و قادر به تفکر انتقادی هستید. این موضوع به ویژه در مورد افرادی صادق است که فعالیت ذهنی بیشتری در طول عصر و شب دارند.
- کمترین میزان استرس: شب زنده‌داران اغلب از شب برای مطالعه بدون استرس لذت می‌برند، زیرا کارهای جانبی خود را در طول روز انجام داده‌اند. اگر به دنبال جوابی برای سوال چرا هنگام درس خواندن زود خسته می شویم؟ هستید، زمان مناسب را برای درس خواندن خود انتخاب کنید.
نکاتی برای مطالعه موثر در شب
- اگر قصد دارید تا آخر شب مطالعه کنید، از مصرف کافئین یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا در اواخر بعدازظهر یا عصر خودداری کنید، زیرا می‌توانند در توانایی شما برای به خواب رفتن پس از آن اختلال ایجاد کنند.
- مطمئن شوید که فضای مطالعه شما راحت و روشن است. نور کم ممکن است راحت باشد، اما نور بیشتر به شما کمک می‌کند تا برای مدت طولانی‌تری هوشیار و متمرکز بمانید.
- استراحت‌های کوتاهی داشته باشید و حرکات کششی انجام دهید، راه بروید یا کارهای فیزیکی انجام دهید تا در طول شب احساس خواب آلودگی نداشته باشید.
آیا درس خواندن در ساعت 5 صبح خوب است؟
مطالعه در ساعت 5 صبح ممکن است گزینه‌ای برای کسانی باشد که به دنبال استفاده از بیشترین آرامش در ابتدای روز است. اکثر مردم هنوز در این زمان خواب هستند و شما می‌توانید از این زمان به عنوان فرصتی برای افزایش تمرکز و عملکرد خود استفاده کنید. بسیاری از افراد مشهور دنیا مانند تیم کوک (رئیس اپل) صبح زود بیدار می‌شوند. به همین هرچند لازم به تاکید است که هر فردی یک کرونوتایپ خاص دارد و لازم نیست 5 صبح برای همه دانش آموزان ساعت ایده آلی باشد.
درس خواندن در 5 صبح جنبه‌های مفیدی برای شما دارد که در میان آنها انضباط شخصی مهمتر از بقیه است. سحرخیز بودن به شما اجازه می‌دهد تا فعالیت‌های روز را به خوبی سازماندهی کنید و به همه کارهای خود برسید. این موضوع باعث کاهش میزان استرس را شود. با این حال، اگر تصمیم دارید از ساعت 5 صبح مطالعه کنید، پس باید حداقل 7 ساعت بخوابید. اگر روال بیدار شدن و خوابیدن خود را تنظیم نکنید، کمبود خواب به شدت بر توانایی شما در جذب مطالب و تقویت حافظه تاثیر منفی می‌گذارد. این موضوع ممکن است در بلند مدت منجر به فرسودگی و بی‌انگیزگی شدید شود. پس سعی کنید یک برنامه دقیق داشته باشید تا در زمان مطالعه بازدهی بالایی داشته باشید.
چگونه بهترین زمان برای درس خواندن در روز پیدا کنیم؟
برای اینکه بتوانید بهترین زمان درس خواندن را در طول روز انتخاب کنید، به نکات زیر توجه داشته باشید:
- کرونوتایپ شما به تیپ بدنی شما برای فعال بودن در بخش‌های خاصی از روز اشاره دارد. پس کرونوتایپ بدن خود را بشناسید.
- سبک زندگی، تعهدات و کارهای روزانه شما نیز می‌توانند بر تعیین بهترین زمان برای مطالعه تاثیر بگذارند. پس برنامه ریزی دقیقی داشته باشید.
- به جای درس خواندن در ساعات طولانی، زمان مطالعه خود را به بخش‌های کوتاه‌تری تقسیم کنید تا تسلط بیشتری به مفاهیم پیدا کنید.
- زمان‌های مختلف روز بر توانایی شما برای تمرکز بهتر تاثیر می‌گذارد. صبح، ظهر یا شب را امتحان کنید تا ببینید در کدام زمان تمرکز بیشتری دارید.
- بعد از اینکه زمان‌های مختلف مطالعه را آزمایش کردید، کمی زمان بگذارید تا در مورد اینکه هر جلسه چقدر خوب پیش رفته است فکر کنید.
- بررسی کنید اوج انرژی شما در چه ساعتی است و چه عوامل برای انرژی و روحیه شاد و سر زنده شما تاثیر می‌گذارند.
- در بزرگسالان تخمین زده می‌شود که حداکثر تمرکز روی یک کار حدود 40 دقیقه است. توصیه می‌کنیم ظرفیت خود برای درک مطالب جدید بسنجید.
- همه روزها یکسان نیستند و سطح انرژی شما در طول روز متفاوت است. پس مهم مدیریت زمان را بلد باشید و کارهای را به خوبی در روز تقسیم کنید.
تاثیر مهارت تندخوانی در تعیین بهترین ساعت برای درس خواندن چیست؟
تندخوانی مهارتی است که به شما کمک می‌کند تا زمان را مدیریت کنید و حجم زیادی از دروس را در زمان کمی بخوانید. این مهارت باعث می‌شود تا زمان در مشت شما باشد و درگیر اینکه در چه زمانی درس بخوانید را از بین می‌برد. شما وقتی به سراغ این موضوع می‌روید که چه ساعتی بهترین زمان برای مطالعه است، هدفتان تمرکز بیشتر، استفاده بهینه از زمان و درک بهتر اطلاعات است؛ اما شرکت در دوره‌های آموزش تندخوانی آکادمی همای به این هدف است که شما فارغ از اینکه چه ساعتی از روز را برای درس خواندن انتخاب می‌کنید، روی تقویت حافظه و مرور حجم زیادی از مطالب در هر زمان از روز تمرکز خواهید داشت. پس بدون اینکه کرونوتایپ بدن خود را بشناسید، مهارت تندخوانی به شما کمک می‌کند در هر زمان برای مطالعه اقدام کنید.
کلام آخر
بهترین زمان از روز برای درس خواندن برای هر فردی متفاوت از دیگری است. آنچه برای یک نفر مفید است، شاید برای دیگری مضر باشد. هر دانش آموز دارای یک ریتم بیولوژیکی متفاوت است که بر سطح انرژی او تأثیر می‌گذارد. این بدان معنی است هر فردی در یک زمان خاصی شاید بالاترین تمرکز را داشته باشد. با این حال، انتخاب زمان مناسبت تنها به DNA شما بستگی ندارد، بلکه مواردی مانند تعهدات روزانه، مسائل مالی، مشکلات خانوادگی، فضای خانه و سایر موارد در این موضوع دخیل هستند. پس زمانی که از خودتان می پرسید: «از ساعت چند شروع به درس خواندن کنیم؟» اکنون پاسخ را می‌دانید. برای اطلاع از دوره های آموزشی تندخوانی و تقویت حافظه آکادمی همای با ما تماس بگیرید.